اگر بخواهیم بر اساس رتبه بندی اهمیت فولاد را نشان دهیم می توان این گونه بیان کرد که خانواده این محصولات پس از نفت در رتبه دوم پر استفاده ترین محصولات قرار می گیرند، که خود نشان دهنده اهمیت این محصول را به نمایش می گذارد.
با توجه به پتانسیل بالای کشور در تمامی زمینه های موجود در این صنعت، اعم از مواد اولیه، کارخانه های متعدد، نیروی کار ماهر و… ایران به یکی از مهمترین تولید کنندگان این عرصه بدل کرده است که با حمایت های دولتی و مشوق های صادراتی می توان سرمایه گذاران را به این صنعت جذب نمود.
حال با توجه به این اهمیت و موقعیت استراتژیک که فولاد ایفا می کند ما را بر آن داشت به تحلیل تولید و صادرات محصولات فولادی در ایران بپردازیم و با چالش های آن و مشکلاتی که در این زمینه موجود می باشد را با هم بررسی کنیم و نگاهی اجمالی به آن بی اندازیم.
میزان تولید و صادرات محصولات فولادی در ایران
آمارهایی که توسط انجمن فولاد ایران داده شده است، نشان دهنده اوضاع وخیم این صنعت در کشور است که اگر راهکاری توسط دولت ارائه نشود مشکلات بزرگی را پدید می آورد. طبق این اسناد میزان صادرات کشور در سال 99 نسبت به سال گذشته چیزی حدود 13 تا 14 درصد کاهش داشته است.
یکی از این محصولاتی که با رشد فزاینده رو به رو شده است قیمت میلگرد است که با توجه به نوع کاربری که دارد کسب و کارهای مختلفی را با چالش رو به رو کرده است و این چالش ها به گونه ای می باشد که زندگی شهروندان را نیز مختل کرده است.
در اواخر سال 1398 بود که وزیر صمت ابلاغیه ای را مطرح کرد که باید میزان صادرات، کاهش 25 درصدی را تجربه کند که این خود از تبلور قدرت شرکت ها جلوگیری کرده و مانع افزایش تولید آن ها شده بود که خوشبختانه در اوایل سال 1400 قوانینی وضع شد که شرکت های تولیدی با رعایت ضوابط آن می توانند محصولات خود را صادر نمایند.
رشد قیمت ارز و تاثیر آن بر تولیدات و صادرات محصولات فولادی
متاسفانه یکی از چالش های بزرگی که در کشور وجود دارد وضع قوانین یک شبه می باشد که صنعت صادرات کشور را با چالش های بزرگی رو به رو کرده است. این قوانین به علت افزایش تقاضا و همچنین افزایش قیمت در داخل به وجود می آید که دولت نیز برای کنترل قیمت ها راه بر صادرات می بندد و صادر کنندگان را با مشکلات فراوانی رو به رو می کند.
یکی از دلایلی که این روزها باعث افزایش قیمت این محصولات در داخل شده است قیمت بالای ارز می باشد که موجب شده است هزینه های تولید بر کارخانه های تولیدی افزایش یافته و آن ها را با مشکلات بزرگی رو به رو کند و این عامل باعث شده است قیمت انواع مصنوعات فلزی تا چند برابر افزایش قیمت داشته باشد.
البته باید این نکته را نیز بیان کرد که با توجه به افزایش قیمت ارز به صرفه نبودن واردات، محصولات چینی و کره ای کمتری در بازار وجود دارد و تولید کنندگان توانسته اند نیاز داخل را بر طرف نمایند. و با افزایش تولید علاوه بر تامین نیاز داخل و به متعادل رساندن قیمت ها و همچنین افزایش اشتغال، با صادرات خود چرخ های اقتصاد را به حرکت در آورده، و درآمدهای دولت را نیز افزایش دهند.
آیا تحریم در صادرات و تولید فولاد تاثیر می گذارد
در سال 1398 بود که رئیس جمهور ایالات متحده با خروج از برجام و سپس با وضع تحریم های فلج کننده صنعت فولاد کشور را با چالش های فراوانی رو به رو ساخت. در آن زمان تقریبا تمامی مواد و فلزات را در لیست سیاه قرار داد و موجب کاهش میزان تولیدات کارخانه های تولیدی مطرح کشور شد.
این پایان ماجرا نبود و پس از وضع این قوانین، علاوه بر آن که کارخانه ها امکان فروش محصولات خود را نداشتند استفاده از منابع مالی و همچنین از بدست آوردن دانش و تجهیزات روز دنیا نیز محروم بودند که تمامی این عوامل کارخانه های کشور را با چالش های بزرگی رو به رو ساخت. هر چند مهندسان و دانشمندان کشور توانستند از این فرصت استفاده کرده و دانش بومی خود را ارتقا داده و نیازهای خود را بر طرف نمایند.